SLIM VAT 2 zawiera propozycję zgodnie z którą, gdy w związku z dostawą nieruchomości dochodzi do zawarcia aktu notarialnego, strony będą mogły złożyć w tym akcie notarialnym oświadczenie o wyborze opodatkowania VAT. SLIM VAT 2 - transakcje dostawy nieruchomości W ramach nowego pakietu zmian w podatku VAT, tzw. Slim VAT 2, który został przygotowany przez resort finansów, przewidziano uproszczenia w zakresie transakcji związanych z nieruchomościami. Nowe regulacje miałyby wejść w życie 1 października 2021 r. Jak wyjaśnia ustawodawca, obecnie w świetle art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, ze zwolnienia od podatku korzystają dostawy budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy: a) dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim, b) pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata. Przepisy przewidują jednak możliwość rezygnacji ze zwolnienia od podatku na tej podstawie i wybór opodatkowania dostawy. Jednym z warunków osiągnięcia takiego skutku jest złożenie stosownego oświadczenia właściwemu dla nabywcy naczelnikowi urzędu skarbowego. Obecnie stosownie do art. 43 ust. 10 pkt 2 ustawy o VAT strony transakcji dostawy budynku, budowli lub ich części muszą złożyć zgodne oświadczenie najpóźniej dzień przed dostawą nieruchomości. Obowiązujący art. 43 ust. 10 pkt 2 ustawy o VAT, pozostający w zgodności z dyrektywą VAT, stanowi wyraz realizacji przez Polskę przyznanego Państwom Członkowskim UE prawa w zakresie uregulowania opodatkowania dostaw budynków i lokali. Dyrektywa Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. Nr 347, str. 1, z późn. zm.), dalej: „dyrektywa VAT”, nie określa warunków przyznania podatnikom przez Państwa Członkowskie UE opcji wyboru opodatkowania. Z art. 137 ust. 1 lit. b (w związku z art. 273 oraz art. 135 lit. j dyrektywy VAT wynika, że Państwo Członkowskie UE może przyznać podatnikom prawo wyboru opodatkowania zwolnionych od podatku VAT transakcji dotyczących nieruchomości (budynków lub ich części), określając szczegółowe zasady wyboru prawa opodatkowania, jak również mając możliwości ograniczenia tego prawa w ramach tzw. marginesu implementacyjnego. Proponowane w pakiecie SLIM VAT 2 rozwiązanie, jak wyjaśnia ustawodawca w uzasadnieniu do zmian, polegające na wprowadzeniu do art. 43 ustawy o VAT ust. 10a jest realizowane w związku z postulatami podatników, którzy zgłaszają problemy z wypełnianiem wynikającego z art. 43 ust. 10 pkt 2 ustawy o VAT, obowiązku dotyczącego złożenia przed dniem dokonania dostawy tych obiektów właściwemu dla ich nabywcy naczelnikowi urzędu skarbowego, zgodnego oświadczenia, że wybierają opodatkowanie podatkiem VAT dostawy budynku, budowli lub ich części. Sytuacja, w której obowiązek formalny wynikający z przepisów prawa podatkowego powoduje utrudnienia w obrocie gospodarczym nie jest stanem pożądanym. Proponowany art. 43 ust. 10a ustawy o VAT przewiduje, że w przypadku gdy w związku z dostawą budynków, budowli lub ich części dochodzi do zawarcia aktu notarialnego na podstawie odrębnych przepisów, strony mogą złożyć w tym akcie notarialnym oświadczenie o wyborze opodatkowania VAT dostawy ww. obiektów. Zgodnie z zasadą obowiązującą na gruncie prawa cywilnego zachowanie formy aktu notarialnego jest konieczne dla ważności przeniesienia własności nieruchomości. Proponowany art. 43 ust. 10a ustawy o VAT dotyczy zatem takich sytuacji, gdy dostawa budynków, budowli lub ich części na gruncie ustawy o VAT wiąże się z przeniesieniem własności nieruchomości. Akt notarialny zawiera oznaczenie zarówno stron transakcji, jak i opis nieruchomości będącej przedmiotem danej transakcji (tytuł prawny do nieruchomości, rodzaj budynku wraz z nieobowiązkowymi dodatkowymi informacjami np.: forma dostarczania mediów). Należy mieć jednak na względzie, że dostawa budynków, budowli lub ich części niekiedy wiąże się z transakcjami o wysokim poziomie skomplikowania z uwagi na ilość podmiotów uczestniczących czy nieruchomości objętych jednym aktem notarialnym. Dostawa dwóch i więcej nieruchomości gruntowych zabudowanych jednym budynkiem (użytkowym) przez dwie lub większą liczbę stron transakcji, z uwagi na konieczność ustalenia ich poszczególnych części (w tym ułamkowych udziałów) może generować następnie problemy ze sprawdzeniem na gruncie podatku VAT prawidłowości rozliczenia danej transakcji. W efekcie przy wysokim stopniu skomplikowania transakcji bardziej uzasadniony byłby wybór przez strony dotychczas obowiązującego w art. 43 ust. 10 pkt 2 ustawy o VAT rozwiązania. We wskazanej sytuacji opodatkowaniu podlegają towary, w stosunku do których przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, zatrzymane przez podatnika, w przypadku zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu. Jeżeli spis z natury obejmuje budynki, budowle lub ich części, w stosunku do których podatnikowi przysługiwałoby zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10, rezygnacja ze zwolnienia może nastąpić wyłącznie poprzez złożenie oświadczenia o którym mowa w art. 43 ust. 10 pkt 2. We wskazanym przypadku dostawa budynków budowli lub ich części nie wiąże się z zawarciem aktu notarialnego na podstawie odrębnych przepisów. Wprowadzenie proponowanego rozwiązania oznaczałoby efektywnie, że podatnicy dokonujący wyboru złożenia zgodnego oświadczenia o wyborze opodatkowania nieruchomości w akcie notarialnym, nie mieliby odrębnego obowiązku składania, do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla nabywcy, oświadczenia dotyczącego wyboru opodatkowania przed dokonaniem tej dostawy. Możliwość zawarcia w akcie notarialnym oświadczenia o wyborze opodatkowania VAT Proponowana zmiana art. 43 ust. 10a ustawy o VAT jest dopuszczalna - jak napisano w uzasadnieniu - z uwagi na rozwój nowoczesnych technologii stosowanych do przetwarzania i archiwizacji aktów notarialnych oraz brzmienie art. 92 § 1 pkt 5 i pkt 6 ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie, zgodnie z którym akt notarialny powinien zawierać: - oświadczenia stron, z powołaniem się w razie potrzeby na okazane przy akcie dokumenty; - stwierdzenie, na żądanie stron, faktów i istotnych okoliczności, które zaszły przy spisywaniu aktu. Dopuszczalne jest zatem zawarcie w akcie notarialnym zgodnego oświadczenia nabywcy i dostawcy o wyborze opodatkowania podatkiem VAT dostawy budynków, budowli lub ich części. Zakres danych oświadczenia o wyborze opodatkowania VAT Jeśli chodzi o zakres danych zgodnego oświadczenia nabywcy i dostawcy o wyborze opodatkowania podatkiem VAT dostawy budynków, budowli lub ich części zawartego w akcie notarialnym, to należy uwzględnić, że sama treść oświadczenia nie musi stanowić powielenia informacji zawartych już w akcie notarialnym dotyczących daty zawarcia umowy dostawy nieruchomości (generalnie byłaby to data sporządzenia aktu notarialnego), danych stron tej transakcji oraz adresu nieruchomości, a może nawiązywać do tych danych. Wybór VAT uznany przez organy podatkowe Zgodne oświadczenie stron transakcji zawarte w akcie notarialnym o wyborze opcji opodatkowania VAT danej dostawy objętej tym aktem notarialnym, na podstawie projektowanego przepisu w art. 43 ust. 10a w ustawie o VAT, będzie uznawane przez organy podatkowe. Niniejsza zmiana, według ustawodawcy, usprawni oraz skróci czas dostępu do informacji o oświadczeniu o wyborze opodatkowania dostawy nieruchomości, o którym mowa w art. 43 ust. 10a ustawy o VAT, które zgodnie z proponowanym rozwiązaniem będzie mogło zostać złożone w akcie notarialnym.